iyon uygarlığı
İlkçağda, Anadolu’nun batı kıyılarına lyonya denirdi, lyonya doğuda Lidyayla komşuydu. Yunanistan’dan gelen İyon kavimleri burada yerleşmişler, yüksek bir uygarlık kurmuşlardı. Kıyı şehirleriyle Ege Denizi’ndeki adaların bir kısmı iyonlar’a aitti, iyonlar 12 şehir devleti kurmuşlardın 12 iyon şehrinin M.Ö.1000 yılında kurulduğu tahmin ediliyor. Bu şehirler kısa bir süre içinde gelişmiş, batının birer uygarlık merkezi haline gelmişti. Bu şehirler Efes, Kolofon, Milet, Myus, Priene, Lebedus,
mus, Erthrae, Klazomensa, Foça, İzmir (Smyrna) ile Khios’dur. Bu şehirler içinde Efes ve Milet, devrin bir kültür ve uygarlık merkezi olmuştur.
M.Ö.700 yılında Lidya Kralı Giges, izmir ve Milet şehirlerini istilâ etti, diğer şehirler ise ekonomik açıdan Lidya’ya bağlandı. M.Ö.560-545′te Lidya kralı Kresus, lyon-ya’yı Lidya Krallığı’nın egemenliği altına aldı. Lidya Krallığı’nın Persler tarafından yıkılması ile Persler’in egemenliğini kabul ettiler.
İyon nizamı:
Yunan mimarisinde Dor nizamından sonra ortaya çıkmış yapı nizamıdır, iyon nizamında da karakteristik özellik sütunlarda toplanmıştır.
Bu nizamla yapılmış tapınak sütunları ince uzun sütunlardır. Bir kaide üzerinde yükselmekte ve kıvrımlı başlık taşımaktadır. Sütunlar üzerinde taştan basamaklar yer alır. Frizler ince uzun bir şerit halinde olup, üzerleri kabartma resimlerle süslenmiştir.
İyon uygarlığı:
iyonlar denizci insanlardı. Birçok Akdeniz limanlarına mal taşıyarak hayatlarını kazanıyorlardı. M.Ö. VIII.-VII. ve VI. yüzyıllarda en parlak devrini yaşayan İyon uygarlığı, V. yüzyılda Atina uygarlığının doğmasında önemli rol oynamıştır.
Iyonya, iyon felsefesinin beşiğidir, lyonya’da filozoflar, kendi aralarında bir İyon . felsefesi kurmuşlardı.
Bu filozofların başında Thales gelir. Thales doğada en üstün kuvvetin su olduğuna inanmıştır. Thales’ten sonra Anaksimander ile Anaksimenes de her şeyin belirli bir kudrete bağlı olduğunu söylemişlerdir. Anaksimenes en üstün kuvvetin hava olduğunu söylemiştir.
iyonlar heykelcilikte, mimarlıkta da çok ilerlemişlerdi. Efes’deki Artemis Tapınağı, Samson’daki Hera Tapınağı iyon mimarlığının şaheserleridir. |
|
|
|